Yaratıcı: Jeannie Baker
Yayınevi: Walker Books, 2010
Konu: Fas’ta Güller Vadisi’nde yaşayan bir çocukla, Avustralya Sydney’de yaşayan bir çocuğun hayatı ne kadar benzer olabilir, ya da ne kadar ayrı?
Kitabın yaratıcısı Jeannie Baker 1990’ların başlarında Fas’a gidip gezmeye karar verince, Sydney’deki tanıdıkları pek bir endişelenmiş, aman efendim kadın başına oralara gidilir miymiş? Neyse ki aslan yürekli Jeannie onlara papuç bırakmamış da Fas’a gitmiş. Bu kısmını, kendi ağzından benim serbest çevirimle dinlemeniz lazım, (parantez içleri benim söylenmelerim, dikkate almayın!):
“O zamanlar, ülkemde yabancılara ve yabancı olmaya karşı insanları zehirleyen politik görüşler hakimdi. (Oysa şimdi dünya günlük güneşlik!) Ama “yabancı” bir kadın olarak Fas’ın ıssız diyarlarında gezerken “yabancılardan” büyük dostluk ve cömertlik gördüm. (Pippa’yı düşünme Ece, ya da Sierra’yı.. sakın düşünme!!) Bu kitap düşüncesi orada doğdu: Dış görünüşler farklı olabilir, ama bir “yabancının” içi o kadar da yabancı olmayabilir. Hepimiz ailemiz ve dostlarımız tarafından sevilmek ve daha büyük bir aile olan toplumun parçası olmak için yaşıyoruz. İçimiz öylesine birbirine benziyor ki, aynaya baktığımızda birbirimizi görebiliriz.”
Jeannie Baker Fas’tan o kadar etkilenmiş ki, 2 yıl sonra tekrar gitmiş. Bu kitap üzerine de 5 yıl çalışmış. Kitabı eline alan bunu daha iyi anlayabilir; tahta plakalar üzere kum, toprak, kil, boya, bitki, kağıt, kumaş, metal, plastik parçalarını katman katman ekleyerek kolajlar yaratmış. Daha sonra bu kolajlar fotoğraflanıp kitap haline dönüştürülmüş. Kolajlar o kadar beğenilmiş ki, daha sonra Avustralya ve İngiltere’de turneye bile çıkmış. Kitap da ödül üstüne ödül almış.
Kitabın tasarımıysa, iki kültürün de hakkını yemeden onları ortaya koyar cinsten. İki ayrı kitap eşzamanlı olarak okunabilecek biçimde sağa ve sola açılıyor. Arapça kitabı Arapça’ya uygun biçimde soldan sağa takip ederken, İngilizce kısmını alışık olduğumuz biçimde sağdan sola çeviriyoruz. Kitabın konusu benzerlikleri vurgulamak için gündelik hayattan seçilmiş. Aynı yaşlarda iki çocuk sabah kalkar ve kahvaltılarını edip babalarıyla markete/pazara gider.
Çok da hoş ayrıntılar var kitabın içinde, örneğin Fas’taki annenin dokuduğu halının kitabın sonunda Avustralyalı aile tarafından alınması, Sydney’de yerde bulunup anneye hediye edilen çiçeğin, Fas’taki büyükannenin yakasında da olması gibi..
Market/pazar yolunun farkı da bana büyüleyici geliyor doğrusu. Fas’ta baba ve çocuk büyük bir ıssızlık ve sessizliğin içinde ilerlerken, Sydney’in taşıt ve görsel malzeme kalabalığı güzel bir karşıtlık olmuş.
Tek kelime etmeden, ayrılıklarımızı ve benzerliğimizi böyle sakin sakin anlattığı için şapka çıkarıyorum Mirror’a. Dünyanın iki ucuna da gitmeye gerek yok aslında, darısı İstanbul’daki çocukla Hakkari’de çocuğun birbirini görebilmesini sağlayan benzer projelere…
ada'nın kitapları 